Einde vruchtgebruik?
Mijn vader is in 2008 overleden. Volgens zijn testamen heeft mijn moeder het vruchtgebruik gekregen over het kindsdeel van mij en mijn zus.
Wij hebben hier een verklaring van zuivere aanvaarding en van berusting en boedel volmacht voor getekend.
Nu wil mijn moeder het huis verkopen en met haar nieuwe vriend een nieuw huis voor terug kopen.
Ze zegt het vruchtgebruik mee te kunnen nemen naar haar nieuwe huis, waarvan ze wil dat haar nieuwe vriend het langstlevende krijgt.
In het testament van mijn vader staat het volgende:
A. Ik legateer aan mijn echtgenote, alle onroerende en roerende zaken tot mijn nalatenschap behorendeof zodanige daarvan als zij zal verkiezen, onder verplichting tot inbreng in mijn nalatenschap van de waarde dier zaken daaraan toegekend door mijn echtgenote en mijn erfgenamenin onderling overleg en, bij gebreke van overeenstemming daaromtrent op de wijze als in de artikelen 1123 en 1124 van het burgelijk wetboek is bepaald.
1. Het vruchtgebruik gaat in bij mijn overlijden en eindigt bij het overlijden van de vruchtgebruikster, zulks met dien verstande,dat het vruchtgebruik bovendien zal eindigen:
B. Indien het vermogen van mijn genoemde echtgenote of vruchten daarvan mochten worden betrokken in enige huwelijksgoederengemeentschap, waarin zij te eniger tijd mocht zijn gehuwd, of mochten worden betrokken in enige deelgenootschap of andere verrekeningsovereenkomst, hetzij krachtens huwelijksvoorwaarden, hetzij krachtens samenlevingsovereenkomst
Mag zij het huis zelf verkopen zonder onze ( mijn zus en mijn) toestemming?
Wat gebeurt er met het vruchtgebruik bij verkoop van het huis?
Mag zij al haar en mijn vaders kapitaal meenemen en haar nieuwe vriend langstlevende maken?
1 Antwoord
Antwoord van Rang Notariskantoor D L
Het vruchtgebruik betekent dat de erfgenamen eigenaar zijn en de vruchtgebruiker de goederen van de nalatenschap mag gebruiken en de vruchten daarvan mag trekken. Uw moeder kan de woning verkopen als in het testament van uw vader aan uw moeder het recht van vervreemding is toegekend, zo niet, dan heeft zij de medewerking van haar kinderen nodig voor de verkoop en voor de herinvestering van het geld in de nieuwe woning. Als de boedelvolmacht die u aan uw moeder heeft gegeven inhoudt dat zij ook mag verkopen, dan kan het verstandig zijn de volmacht in te trekken, zodat zij de woning niet met behulp van de volmacht kan verkopen.
U geeft niet op wiens naam de woning staat en of uw ouders in wettelijke gemeenschap van goederen gehuwd waren. Bij een gemeenschap van goederen behoort (in principe) de helft van de woning tot de nalatenschap van uw vader, zodat na verkoop het vruchtgebruik rust op de helft van de verkoopopbrengst. Dit geld komt toe aan de erfgenamen bij het overlijden van uw moeder, tezamen met de overige goederen waarop het vruchtgebruik rust. U geeft niet aan wie de erfgenamen zijn. Dit zijn waarschijnlijk de kinderen en misschien ook uw moeder.
Uw moeder kan haar partner tot erfgenaam maken. Het gaat dan alleen om haar deel van het vermogen van uw ouders (bij gemeenschap van goederen: de helft plus haar eventuele erfdeel in de nalatenschap van uw vader). Ze kan niet bij testament beschikken over wat aan de kinderen als erfgenamen in de nalatenschap van uw vader toekomt. Dit moet bij haar overlijden worden uitgekeerd aan de kinderen. Een testament van haar heeft hierop geen invloed.
U schrijft dat uw moeder aan haar partner "het langstlevende" wil geven. Waarschijnlijk bedoelt u dat u wel een aandeel krijgt in de nalatenschap van uw moeder, maar dat dit pas opeisbaar is als haar partner komt te overlijden. Op zich kan dat, maar dan is er wel een samenlevingsovereenkomst nodig, anders is uw legiteme portie bij het overlijden van uw moeder opeisbaar.
Uw moeder is als vruchtgebruiker op grond van de wet verplicht om een beschrijving van de goederen te maken waarop het vruchtgebruik rust. Als aan haar in het testament niet de bevoegdheid is gegeven tot vertering, moet zij het kapitaal in stand laten en mag daarop niet interen, oftewel het geld moet er nog zijn als zij komt te overlijden. Uw moeder moet op grond van de wet jaarlijks aan de kinderen een ondertekende nauwkeurige opgave zenden van de goederen die niet meer aanwezig zijn, van de goederen die daarvoor in de plaats zijn gekomen, en van de voordelen die de goederen hebben opgeleverd en die geen vruchten zijn. U kunt op grond van de wet verlangen dat uw moeder zekerheid geeft voor haar verplichtingen ten opzichte van de kinderen, tenzij zij daar in het testament daarvan is vrijgesteld.
Mijn advies is daarom dat u met uw notaris contact opneemt en samen met uw moeder vaststelt wat er onder het vruchtgebruik valt. De notaris kan u en haar dan ook op de hoogte stellen van haar rechten en verplichtingen als vruchtgebruiker.